Bijlage Oorlog is Vrede, Gramschap 27

De bijlage van Gramschap 27 (1 december 1981) was het boekje Oorlog is Vrede.
15 berichten en 5 gedichten geschreven naar aanleiding van de meest massale demonstratie ooit in Nederland: tegen de op dat moment zeer reële dreiging van kernraketten. De laatste stuiptrekkingen van de koude oorlog die zonder de massale tegenstand misschien wel tot een vernietigende kernoorlog hadden kunnen leiden.




omslag






N. van Apeldoorn




OORLOG IS VREDE



15 berichten
en
5 gedichten











Gramschap






Wenn die Oberen vom Frieden reden
Weis das gemeine Volk
Dass es Krieg gibt.

Bertolt Brecht











REUZEN


1.

Ze zeggen dat reuzen
geen mensen eten.

Ze lusten geen mensenvlees
zeggen ze.

O zeker, ze hebben honger
dat staat vast
en ja,
wat je daar hoort is het gerommel van hun magen

maar mensenvlees? nee,
dat zijn slechts sprookjes
gruwelverhalen
in de wereld gebracht
door andere reuzen
vreemde reuzen
reuzen die mensenvlees eten

dus pas maar op!


Ze zeggen dat reuzen
geen mensen eten...




kop


2.

Ze zeggen:
maar goed dat er reuzen zijn.

't Is waar, ze zijn heel groot
en hongerig zijn ze ook.
't Is waar, ze hebben plompe voeten
en kunnen de zaken niet altijd goed onderscheiden
vanuit hun hoge positie.

Maar toch.........
denk je 's in
als ze er niet waren:

dan zouden de anderen komen
de enorme reuzen
met hun onverzadigbare honger
en hun plettende voeten
en hun slechte inborst
die ze belet om de zaken goed te onderscheiden.


Ze zeggen:
maar goed dat er reuzen zijn.


3.

Ach, zeggen ze
een reus is ook maar geen mens

het valt niet mee een reus te zijn
voortdurend je hoofd te stoten
tot je er gek van wordt
en
steeds op te moeten passen
dat je op niemand trapt.

O
WAS DAT EEN STAD?
SORRY HOOR
NIET GEZIEN
U NEEMT HET ONS TOCH NIET KWALIJK HOPELIJK ?

Ach, een reus is ook maar geen mens.





4.

Toen de reuzen
zich voor de strijd gereed maakten
waren er velen
die opmerkten dat de ene partij
ten strijde trok in ongewassen kleren
vol bloedvlekken
en slecht herstelde scheuren
terwijl
de andere partij verscheen
in nette uniformen
die kort tevoren chemisch gereinigd waren.

Ook wezen velen erop
dat de slechtgekleden
hun rijdieren voortdreven
met zwepen
terwijl
hun tegenstanders zich
bedienden van suikerklontjes
die ze verlokkend voor de neus
van de dieren lieten bengelen.

Op grond van deze waarnemingen
verklaarde men
dat de zaak van de tweede partij
de juiste moest zijn:
gewassen uniformen
en
dierenliefde
getuigen immers van
een hoogstaande moraal.

De weinigen die daar tegenin brachten
dat
het wegwassen van bloedvlekken
niet betekende dat ze er nooit geweest waren,
dat
op de ene of de andere manier
de rijdieren in ieder geval de dood werden ingedreven
en dat
moraal hen momenteel minder interesseerde dan
de platgetrapte steden
en de scheuren
die in de planeet begonnen te ontstaan
door het marcheren van de reuzen,
werden beschuldigd
van verraad en onmiddellijk
ter dood gebracht.

De anderen stierven iets later.

*










HOE VERGELIJK JE

aan Renate Rubinstein e.a.



Hoe vergelijk je
slecht
met
slecht?

Trek je de dode Salvadorianen
af van dode Afghanen?

Breng je gemartelde Chilenen
in mindering op
verdwenen Tsjechen?

En waartegen
ruil je de uitgeroeide Vietnamezen in?



Wie rekent met een slecht geheugen
wie leugens van leugens onderscheidt
wie slecht met slecht wil vergelijken
verdient de oorlog
die hij krijgt.

*








VERWELKOM DE NIEUWE SCHOONHEID



Zie de zilveren vogels
vliegen sneller dan de adelaar.
Hoor de stalen saurussen
grommen harder dan de beer.

De schoonheid van techniek:
geen zweet
geen luizen
geen rotzooi nadien.

Hoor de schuldigen zingen
zuiverder dan de hogepriesters.
Zie de profeten rouwen
hartverscheurender dan de slachtoffers.

De precisie van apparatuur:
geen twijfel
geen aarzeling
geen oordeel nadien.

Verwelkom de nieuwe nauwkeurige schoonheid:

de smetteloosheid
van
tafels waarvan nooit gegeten wordt

de eerlijkheid
van
vragen die nooit gesteld worden

de ordelijkheid
van
blinkende rijen raketten.

*








HOE MISPLAATST IS HET VERTROUWEN


Hoe misplaatst is het vertrouwen
van degenen die geloven aan het gezond verstand der
heersers

kennis is macht
leerden ze machteloos op school
en daarom denken ze
dat de machtigen over grote kennis beschikken
en verslijten ze de domheid van de heersers
voor welwillende pogingen
af te dalen naar het niveau van hun onderdanen.

Hoe misleid zijn zij
die denken dat de logica van de machtigen
gelijk is aan de logica van de machtelozen:

de logica van de soldaat
is een greppel
de logica van de generaal
is een schuilkelder

de logica van de gelovige
is een gebed
de logica van de president
is een speciaal vliegtuig dat
'Dag des Oordeels' heet.

Hoe gevaarlijk zijn de goedgelovigen
die de redelijkheid die in hun eigen omgeving ontbreekt
wel aanwezig achten in de paleizen van degenen die hen regeren,
die gebrek aan scrupules aanzien voor vastberadenheid
die het ontwijken van de waarheid aanzien voor wijsheid
die machtsbejag aanzien voor landsbelang
en die
hun eigen afgericht–zijn op gehoorzaamheid
aanzien
voor een manier om te overleven.

*





DE WEGSTREPERS


De wegstrepers slijpen hun potloden
zoals de militairen hun bajonet

Op balansen van terreur
wegen ze lijken per miljoen

Ze delen angst door eer
en trekken straling af van winst

Wie rood staat
vindt geen genade in hun ogen

en wie zijn schuld betaalt
beschouwen ze als zwak

Ze meten alles
in schattingen en prognoses
behalve
de kortste weg van hun kantoor naar de schuilkelders
die meten ze in m.m./sec.

Ze hebben tongen als gespleten atomen
waarmee ze hun pennen van raketstaal likken
alvorens de boeken af te sluiten

Ze werken dag en nacht
ze werken vuur en ijs
ze strepen weg:
steden tegen oliebronnen
kinderen tegen geldschieters
vrijheid tegen macht

Ze strepen weg
en eindigen
op
0

*





FASCISME KAN JE RUIKEN


Fascisme kan je ruiken

de geur van opgewreven koppelriemen
en
spinnenwebben van stalen gedachten


Je ruikt het
ongeacht
de deodorant
van objectiviteit,
het parfum
van ironie
of de lysol
van stoere samenwerking

Je ruikt het dwars door
politieke mondverfrissers
en vrijheid-blijheid tandpasta's


            de bedorven lucht van verbrande lijken
            vulde mijn longen toen ik geboren werd
            en de melk die ik dronk
            bevatte de herinnering
            aan onnoembare verschrikking

            ik ken de geur van vernietiging
            en van de orde die aan vernietiging vooraf gaat



Fascisme kan je ruiken
en de toekomst stinkt.

*





ZE KOMEN ONDER STENEN VANDAAN


Ze komen onder stenen vandaan
onder bunkers die
overwoekerd met gras en gele brem
genoemd werden:
het verslagen verleden.

Ze zeggen dat de mens slecht is
om hun eigen misdaden te rechtvaardigen

Ze spreken over schaarste
om hun vele diefstallen te camoufleren

Ze beweren dat vrede en veiligheid niet vanzelfsprekend zijn
om hun verantwoordelijkheid voor de komende oorlogen te verbergen

Ze hebben het over geestelijke vrijheid
om te kunnen zwijgen over economische afhankelijkheid

Ze groeien uit de schoot
die zich onwetend houdt

Ze drommen tevoorschijn
vermomd
in de vele vergeten uniformen
van leugens die zo oud zijn
dat ze nieuw lijken te glanzen.


*





POLITIEK


1. veiligheid

De politicus spreekt:

'Als ik zie
hoe geweld onze steden onveilig maakt,
als ik hoor
hoe in dit land mensen
niet meer over straat durven gaan
uit angst voor hun leven,
dan
zou ik wel onder de grond willen kruipen
van schaamte'

Direct na het applaus vertrekt hij.
Hij moet nog een schuilkelder openen.



2. keuze

Ze vragen wat we willen
boter of bommen ?
en lachen schamper
wanneer iemand mompelt
dat hij liever boter heeft:

zo'n domme vreetzak,
die denkt slechts aan z'n buik!

Hoe kan er boter zijn
als we geen bommen hebben om de koeien te beschermen?

Hoe kan het gras groeien
als wij het niet verdedigen?


Dus nogmaals:
willen jullie boter of bommen ?
aan jullie de keus.

*





HET VOLK (ZOALS GEZIEN DOOR DE LEIDERS)

"De bevolking van Europa verlangt naar krachtig leiderschap."

Joseph Luns

1.
Het volk is een mystiek wezen,
een zwijgende meerderheid
met vele monden.
Als een geest bij spiritistische seances
spreekt het volk door de mond van anderen.
Het spreekt vooral door
de mond van
generaals
van politici
van hoofdredacteuren.

(Sinds het sprak door
de mond van Hitler
heeft het volk een slechte naam
daarom noemt men het tegenwoordig ook:
de bevolking, de publieke opinie, de mensen........)

Het volk heeft eenvoudige wensen.
Nooit spreekt het over ingewikkelde verlangens
als
eten
vrede
vrijheid.

Nee,
bescheiden als het is
vraagt het slechts om
krachtige leiders
en
harde maatregelen.

Het volk spreekt nooit voor z'n beurt.
Het vraagt pas om krachtige leiders
als ze al klaar staan
en
om harde maatregelen
als ze al genomen zijn.

Wij houden veel van het volk.


2.
Soms
zijn de straten gevuld met wezens
die ordeloos door elkaar heen schreeuwen
en beweren dat zij het volk zijn.
Hoe zou dat kunnen ?
We weten immers dat het volk slechts spreekt
door de mond van anderen.





3.
om het volk te behagen
hebben wij een zon gemaakt
die opgaat wanneer wij willen
die duistere streken zal verlichten
die onderdrukking en onrecht zal wegvagen.

zal dat geen grootste dag zijn
als wij onze zon oplaten

het volk zal juichen
als nooit tevoren
en
tot het eind der tijden
zullen wij worden geëerd
als helden.


4.
Het volk heeft de wijsheid.

In pacht, weliswaar,
want natuurlijk is de wijsheid
van oorsprong
ons eigendom.

'Zwakke meesters maken stinkende wonden,'
roept het volk
door onze mond.

Wij weten hoe wijs het volk is
en zullen het niet teleurstellen.

Vastbesloten zullen wij ingrijpen
er zal geen etter zijn
geen stank van verrotting
als wij klaar zijn.

Wij garanderen
volledige steriliteit.


*



kop








ANGST


1.
Vanochtend ben ik bang ontwaakt
er waren wolken in de lucht
en de wind
die vroeger antwoorden droeg
bevatte nu slechts vragen

mijn handen trilden toen ik koffie zette
en
het water
kookte rimpelloos
als leugens op een tv scherm

een zon uit mensenhanden kwam op
en het gruis van verse woestijnen
drong het huis binnen door
onbekende kieren van een andere tijd

herinnering aan groene vrede,
dagen dat de aarde rond was en
we straatstenen sneden met voeten zonder
loden zolen
als matrozen op een onzinkbaar schip

maar angst is in me gevaren als een ijsberg
en sluimert met gevouwen klauwen
onder de slapeloze opperhuid,
breekt in de ochtend in zwerende bulten naar buiten

een ziekte
te schuldig om te genezen.





2.
de halveringstijd van angst is oneindig

we gieten het
in betonnen vaten
bodemloos opgestapeld
in de kelders van schaamte

gehuld in beschermende kleding
van leugens uit het ochtendblad
trekken we zingend
door deze duistere tijd
om onze dapperheid te bewijzen

het baat niet
onherroepelijk heeft de stralingsbron
zich genesteld in ons hiroshima-hart

de straten waarin we lopen
hebben hun gevels laten vallen,
verkoolde kozijnen
en stenen van gesmolten glas:
het venster naar een andere wereld is
versplinterd

alles valt uiteen
de wetenschap staat voor een raadsel
geigertellers weigeren dienst

alleen junkies lijken immuun
eenzaam sjokkend
over hun geblindeerde weg


de halveringstijd van angst is oneindig
het straalt paniek tot de vernietiging er op volgt.


*





HOOP


Er is geen hoop te vinden
in mensen of systemen
geen hoop in dromen
of in tijd.

Wie hoop zoekt
is altijd aan het verkeerde adres.

O zeker is er hoop te koop:
hier om de hoek
bij die grote reclameborden
verkoopt men jezus-hoop
en daar
aan de overkant
dat vervallen pand met tralies voor de ramen
dat was vroeger een bloeiende zaak
in gelijkheids-hoop
en verderop
in die nieuwbouw
dat is het pas geopende filiaal
van een snelgroeiende onderneming die handelt
in zekerheids-hoop
vandaar al dat prikkeldraad en die zwarte uniformen.

Maar hoop is duur,
de prijs is blindheid:
wie hoop koopt betaalt met zijn vermogen de werkelijkheid
onder ogen te zien.

Ook valse hoop is hoop,
het voelt hetzelfde aan
maar het vergaat na verloop van tijd,
zodat de blinde die
met zijn ogen betaalde voor iets dat hij slechts kan voelen
achterblijft
met stinkend slijm
en vuile handen.

Wie hoop zoekt
is zijn doel voorbijgelopen.


*





VREDE



1.
De droefheid van deze dag
de alledaagse droefheid van het weggelopen kind
van het verloren maandloon
van de gekapte boom

een vrede in mijn buik
is de alledaagse droefheid van deze dag

ver weg van schuilkelders
en bijstandskantoren

de bevroren duinen
korrelknarsend
onder mijn voeten

de eenzame meeuw
die krijsend opvliegt

de alledaagse droefheid van deze dag
kapotte schoenen
en niemand om mee te vrijen in de verlaten bunker.






2.

een dag gestolen-
de hemel glinstert breekbaar,
behoedzaam de wind.

vrede van ijstijd-
winter ontsmet de aarde.
ver weg een stad.

de tijd vergeten:
sporen van verleden op
uitgeveegde weg.

de eenzame wolk
snelt het onweer ver vooruit:
we zijn gewaarschuwd.

ik adem vergeefs
op koude bloemen van angst,
knoppen van kristal.

als de regen valt-
geen paraplu voorhanden
nat tot op het bot.


*

11 - 19
nov. 1981
Amsterdam / Cadzand

omslag


Home