ROBERT JASPER GROOTVELD

De voormalige meubelmaker, reklameassistent, bloemenjongen, Hema-etaleur, hulp-automonteur, magazijnhulp, glazenwasser, zeeman, figurant, regie-assistent en glazenspoeler in een ziekenhuis, ROBERT JASPER GROOTVELD was al In 1961 begonnen met zijn aktiviteiten tegen de tabaksindustrie. Met vetkrijt (viltstiften waren er nog niet) schreef hij op honderden aanplakbiljetten met sigarettenreklame het woord KANKER. Het komt hem op 60 dagen gevangenis te staan. Weer op vrije voeten vestigt hij een ‘anti-rook tempel’ in de Korte Leidsedwarsstraat, waar voortaan regelmatig anti-rookdiensten gehouden worden —waarbij overigens heel wat afgerookt wordt, ook al is het merendeels geen tabak. Onder het produceren van grote hoeveelheden rook gaat Grootveld de belangstellenden voor in het anti-rook lied: “Ugge, Ugge, Ugge... dat we mogen komen tot een waarlijk spontane hoest”. Tot het een keer uit de hand loopt: Robert Jasper wil zoveel rook produceren dat de tempel in vlammen opgaat. De anti-rook magiër verlegt zijn werkterrein naar het Spui; voortaan klinken zijn met krachtige stem uitgedragen geniale bezweringen en profetieën iedere zaterdagnacht om precies 12 uur bij het beeldje van het Amsterdamse Lieverdje. Dat beeldje, volgens de journalist H. Knap die zich ingezet heeft voor de totstandkoming ervan, ‘het symbool van de jeugd die zijn hele leven nog voor zich heeft’, is geschonken door de sigarettenfabriek Hunter. Voor Grootveld symboliseert het dan ook de verslaafde konsument van morgen, volledig in de greep van de misselijkmakende middenstand en de grote dopesyndikaten met hulp van de korrupte pers bedolven onder nutteloze en ziekmakende konsumptieartikelen. De macht van de sigarettenfabrikanten was hem al eerder opgevallen: stond er niet met grote letters de sigarettenreklame “CHIEF WHIP OP IEDERS LIP” op het politieburo Leidseplein? Hetzelfde politieburo waarvan de agenten zich het ijverigst bezighielden met het bestrijden van de zogenaamd verslavende ‘verdovende middelen’ zoals marihuana, die de laatste tijd af en toe in Amsterdam opdoken?

rjg
Robert Jasper Grootveld bij het Lieverdje

En het wordt nog duidelijker: als de inmiddels van de grond gekomen officiële anti-rookaktie van Dr. Meinsma rond Sinterklaas 1964 een advertentie wil plaatsen met de aanmaning :“Geef geen sigaretten”, weigeren de meeste kranten (beducht voor hun grote adverteerders) de advertentie op te nemen. Dus zet Robert Jasper zijn rituele happenings voort. Talloze malen wordt hij aangehouden. Zo vaak zelfs dat de politie er moe van wordt, tenslotte laten ze hem zijn bezweringen ongestoord uitvoeren. Het is Grootveld die dan al voortdurend wijst op de macht van de media en hun verbindingen met de industrie, het is Grootveld die Amsterdam uitroept tot ‘Magies Centrum van de wereld’ en die voorspelt dat profeten en zoekenden van overal zullen komen. ‘KLAAS KOMT’ schrijft hij nu in de stad.
Robert Jasper Grootveld: “Wat gebeurt er doorgaans op de drukpersen? Doorgaans worden op de drukpersen beelden gedrukt. Er worden woorden, spreuken gedrukt. Er wordt een soort magie mee bedreven. De Misselijkmakende Middenstand en de Grote Dopesyndikaten beheersen o. a. de drukpersen. Op de drukpersen worden reklamebeelden gedrukt. De beelden van de Afschuwelijke Plasticmens, Dit Is de Afschuwelijke Plasticmens in de Westerse Asfaltjungle, dit is de tandpasta waarmee de Afschuwelijke Plasticmens zijn tanden poetst, dit Is de droom-auto van de Afschuwelijke Plasticmens, dit is de waarheid, dit is de moraal, dit is het gezin van de Afschuwelijke Plasticmens, enz. enz.Dit zijn evenzovele beelden, dit zijn evenzovele totems. () De krant zal meer en meer korrupt worden, meer en meer afhankelijk. Er zal noodwendig een twijfel ontstaan —zoals dat in de oorlog geweest is– een twijfel aan de kommunikaatsiemiddelen. Wat zul je krijgen? Je zult een opleving krijgen van gedecentraliseerde, misschien wel illegale, pers. Er zullen meer en meer blaadjes en pamfletten komen. De mensen zullen weer gaan kladderen op muren en glazen. Ik geloof hierin.”
Slechts weinigen nemen Robert Jasper Grootveld serieus. Totdat –na de synthese van zijn magiese ideeën met de politieke denkbeelden van Provo– zal blijken dat zijn voorspellingen één voor één uit beginnen te komen.